نماتد سیست چغندر قند Cyst nematode

نماتد چغندر قند ابتدا در آلمان در سال 1859 توسط Hermans Schact در مزارع چغندر کاری کشف شد و بعداً در سال 1871 اشمیدت Schmidt این انگل را تحت نام Heterodera schachtii نامـگذاری کرد. این نماتد علاوه بر چغندر قند به سبزیهای مختلف مثل چغندر لبویی ، کلم بروکلی ، کلم ، گل کلم ، شاهی ، ترب ، مارچوبه،تربچه، اسفناج، گوجه فرنگی ، و شلغم حمله می‌کند در حال حاضر در اروپای شمالی ،انگلستان ، امریکا ، کانادا و ژاپن گزارش شده است . این نماتد اولین بار در ایران در سال 1348 توسط شفر و اسماعیل پور از مزارع چغندر قند تربت حیدریه استان خراسان جمع آوری گردیده است . علاوه بر استان خراسان ،این نماتد در آذربایجان ، اصفهان کرمانشاه ، و فارس شیوع دارد . در ایران انواع کلم ، ترب ، تربچه ، شلغم ، و شاهی و اسفناج نیز از میزبانهای آن تعیین و شاخته شده است .

بر اساس مطالعات کلاکلی و فریور میهن (1358) نماتد Heterodera schachtii شکل جنسی ماده و نر می باشد ماده های جوان و کامل به طور طبیعی لیموئی شکل و در ابتدای امر رنگ آنها سفید شیری است که به آسانی و با چشم غیر مسلح بر روی ریشه گیاه میزبان دیده می شود و معمولاً بین 0.6 تا 0.8 میلیمتر طول و 0.4 تا 0.5 میلیمتر عرض آنها می باشد . رنگ سفید ماده های جوان پس از افتادن در خاک بدون گذراندن مرحله زرد رنگشان از سفید تبدیل به قــهوه‌ای می‌گردد. در این مواقع به آنها سیست اطلاق می شود . هر سیست محتوی تعداد 5 تا 300 تخــم ( لارو سن یک داخل تخم می باشد ) و لارو سن دوم می باشد که بسته به شرایط این تعداد متفاوت است نماتد نر بر خلاف ماده کرمی شکل می باشد و طول آنها بین 1.3 تا 1.6 میلیمتر و اسپیر spear آن گره دار و قوی است.

چرخه زندگی نماتد شامل تخم ، لارو نر و ماده که قبل از بلوغ دارای چهار مرحله لاروی بوده و سرانجام سیست ماده می باشد تخم کوتاه ، استوانه ای ، دو طرف گرد و تعداد کمی فقط در سیست ماده می باشند تعدادتخم از 50 تا 600 عدد تغییر می‌کند آنها در داخل سیست مادر تفریخ می شوند و یا اینکه در داخل ماده ژلاتینی چسبیده به بدن مادر که از بدن مادر به خارج هدایت شده است تفریخ می گردند.

نماتدها در خاک آلوده گسترش یافته و همچنین نشاهای آلوده ، وسایل کشاورزی و ماشین آلات براحتی بیماری را انتقال می دهند.Globodera در یک طیف درجه حرارت نسبتاً محدود تکثیر می‌کند . تفریخ تخمها و نفوذ لارو بداخل میزبان در پایین تر از 14 درجه ساتیگراد بندرت اتفاق بیافتد . تفریخ و نفوذ در دمای 16 درجه شروع شده و دمای بهینه آن 25 درجه سانتیگراد می باشد و تقریباً در بالاتر از 29.5 درجه هیچ تفریخ یا نفوذ صورت نمی‌گیرد. رطوبت زیاد و دمای بالا سیست ها را به آسانی از بین می برد . بیشتر آنها در آب 54 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه از بین می روند.

علائم و نشانه‌های خسارت

علائم اندام هوایی گیاه ارتباط به سن ، فصل و دما دارد . اولین علائم بیماری در روی چغندر قند در اوایل فصل تابستان و در هنگام تابش آفتاب به صورت پژمردگی برگهای بوته چغندر بروز می کند و در هنگام شب ودر هوای خنک برگها مجدداً حالت عادی و شادابی خود را باز می یابند .شکل عمومی بوته عقب افتاده و زرد و کم رشد است

بعد از حمله Globodera roostochiensis ریشه اصلی کوچکتر از معمول ولی دارای ریشکهای فرعی زیاد از حد و افشان می‌باشند. تقریباً در همه موارد بعد از نفوذ نماتد قارچها حمله کرده و سبب سیاهی بافت ریشه می‌شود. اگر تعداد زیادی لارو به ریشه حمله کند، سبب از بین رفتن ریشه‌ها می‌گردد. مهمترین علائم حمله نماتد وجود سیست (Cyst)های سفید رنگ به اندازه حدود یک میلیمتر یا ته سنجاق است که با چشم عادی و غیر مسلح قابل رؤیت هستند. اگر چه بافت مورد حمله نماتد قدری ضخیم می‌شود اما هیچ برآمدگی یا غده‌ای در درون بافت گیاه مانند نماتد مولد غده بوجود نمی‌آید.

کنتــــــــــــرل

اگر چه تناوب زراعی کاملاً در حذف Globodera موثر نیست ولی اگر هر 4 سال یک بار محصول حساس کاشته شود سیست ها به ندرت می‌توانند آلودگی ایجاد کنند تناوب طولانی ترنیز بهتر است اگر به مدت 12 سال گیاه حساس در زمین کاشته نشود ، آلودگی تقریباً از بین خواهد رفت تناوب باید همراه با حذف همه علفهای هرز حساس باشد.

روش دیگر مبارزه این است که به محض اینکه دما اجازه دهد باید کاشت انجام شود بعضی از ارقام سیب زمینی و کروسیفر در دمای زیر 15درجه می‌توانند رشد کنند و این گیاهان قبل از اینکه خسارت بزنند بخوبی رشد نموده و محصول تولید می‌نمایند.

PH پایین خاک یعنی حدود 4 و یا PH بالا سبب کندی تفریخ تخم ها می شود اما PH=6 برای تفریخ بسیار مناسب است استفاده از بخار آب در مواردی از قبیل خزانه ، گلخانه و شاسی ها امکان پذیر است. در مزرعه باید از سموم نماتدکش استفاده نمود . کیسه ها ، وسایل کشاورزی و ماشین آلات باید در زیر پوشش با سموم گازی شکل ضد عفونی شوند موقعی که وسایل و ماشین آلات از مزرعه ای مشکوک انتقال داده شده و مورد استفاده قرار گیرند ، باید ضد عفونی شود . متیل بروماید یک گاز بسیار خطرناک بوده باید با احتیاط از آن استفاده گرد. فضایی که باید ضد عفونی شود باید حتماً محاسبه گردد و به نسبت 380 گرم در متر مکعب باید گاز متیل بروماید استفاده شود حداقل به مدت 16 ساعت باید وسایلی که ضد عفونی می‌گردد پوشانده شود. دمای محیط کمتر از 15 درجه سانتیگراد نباشد . در هنگامیکه پوشش برداشته می شود باید از ماسک ضد گاز استفاده نمود . برچسب کپسول گاز باید بخوبی مطالعه گرد.

خاک مزرعه را با نماتد کش های مختلف می‌توان ضد عفونی نمود. یکی از بهترین سموم نماتد کش که تاکنون عرضه شده است عبارتست از (Dichloropropene + Dichloropropane) D-D. خاک مورد ضدعفونی باید رطوبت متوسطی داشته ودمای آن حداقل 15 درجه سانتیگراد باشد . مواد فرار باید در عمق 15 تا 30 سانتیمتر در خاک تزریق شود این ماشینها باید خوب کالیبره شده تامواد سمی با غلظت معینی در خاک تزریق گردد. برای سایر نماتدها باید غلظت دو برابر استفاده شود. گاهی دو نوبت سمپاشی به فاصله 3 تا 4 هفته توصیه می‌گردد. هیچ گیاهی حداقل تا دو هفته بعد از استعمال سم نباید کاشته شود .

اگر امکان داشته باشد، تناوب طولانی بعد از ضد عفونی خاک باید رعایت شود سموم متام سدیم (Metham sodium ) ، دازومت (Dazomet ) می توانند مورد استفاده قرار گیرد. گاهی اوقات D-D درعمق 20سانتیمتری در خاک تزریق می شود و سپس سم متام سدیم در عمق کمتری تزریق می‌گردد تا نماتدها سطح خاک نیز از بین بروند.

رایزومونیای چغندر قند Beet necrotic yellow vein virus

این بیماری با نامهای دیگری به نام زردی نکروتیک رگبرگ و ریشه ریشی نیز می شناسند. بیماری در فارس بسیار شایع است و خسارات زیادی را در حالت اپیدمی به بار می آورد. عامل بیماری ویروسی از گروه Tobamovirus است. ویروس از طریق زئوسپورهای قارچ Polymyxa betae منتقل می شود و پایداری ویروس در اسپورهای استراحتی قارچ می باشد.

در صورت آلودگی چغندر قند به این ویروس برگهای خارجی حالت پژمردگی به خود می گیرند یا بعضی از برگها خشک می شوند. در مقطع ریشه دوایر قهوه ای متحدالمرکز دیده می شود. از دیگر علائم مهم بیماری زردی رگبرگها است. بیماری بروی ریشه هم علائم خاصی ایجاد می کند که در تشخیص بیماری مهم است. ازجمله این علائم وجود تعداد زیادی ریشه فرعی روی ریشه اصلی می باشد. بدین صورت که ریشه اصلی به یکباره باریک شده و ریشه های فرعی زیاد می شوند. بیماری ریشه ریشی شبیه علائم نماتد سیستی بروی ریشه است ولی از وجود سیستها خبری نیست.

کنترل

با توجه به نوع عامل و شیوه انتقال و پایداری ویروس در خاک باید سعی شود از سیستم پیشگیری استفاده شود.

1. جلوگیری از آلوده شدن مزارع

2. استفاده از ارقام مقاوم

3. شخم عمیق

4. در صورت امکان عدم استفاده از کود حیوانی و آبیاری غرقابی

5. مبارزه بیولوژیک با قارچ ناقل

پیچیدگی و تورم رگبرگهای چغندر Beet Curly Top

بیماری پیچیدگی و تورم رگبرگهای چغندر که به انگلیسی Curly top گفته می‌شود .

بیماری در چغندر کاری‌های فارس بسیار شایع و در اکثر مزارع تا حدود 90 درصد آلوده می‌باشد.

نشانه‌ها

اولین علائم بیماری عبارتند از لوله شدن برگهای جوان داخل بوته است و به عبارت دیگر برگها در امتداد دمبرگها لوله می‌شود رگبرگهای فرعی شفاف و متورم شده و در سطح زیرین برگها برآمدگی‌هایی بوجود می‌آید و خارهای 1 تا 2 میلیمتری تشکیل می‌گردد و سرانجام رنگ گیاه زرد خواهد شد .

نشانه‌های ظاهری بیماری روی برگهای پیر پس از دو هفته بروز خواهد نمود . با پیشرفت بیماری برگهای زرد ، پژمرده و سرانجام می‌میرند . برگهای چغندر قند برگهای گیاه آلوده قطرات چسبنده ، لزج و شفافی دیده می‌شوند که پس از چندی قهوه‌ای و سپس سیاهرنگ می‌گردند و تشکیل پوسته‌هائی را می‌دهند . این قطره‌ها از دمبرگ ، رگبرگ اصلی و یا رگبرگهای فرعی ترشح می‌گردند. قبل از آنکه بوته چغندر بمیرد به طور غیر طبیعی ریشه‌های کوچکی روی غده به وجود می‌آید و بدین سبب این نشانه را Hairy root و یا Wooly root می‌نامند .

در برش عرضی ریشه چغندر آلوده حلقه‌های متحد المرکزی به رنگ سیاه دیده می‌شود که در فواصل آنها بخشهای روشن قرار دارند . در برش طولی این دوایر به صورت نوارهای طولی دیده می‌شود .

عامل بیماری ویرسی است از تیپ جنس Curtovirus به ابعاد 30*18 نانومتر ، به وسیله عصاره گیاه منتقل نمی‌شود . ویروسی است پایا که در عصاره برگ چغندر برای مدت هفت روز در برگ چغندر خشک برای مدت چهارماه و در بدن زنجره ناقل که خشک شده باشد تا 6 ماه بیماریزایی خود را حفظ میکند .

ویروس عامل بیماری توسط حشرات ناقل منتقل می‌گردد و در ایران زنجره های جنس Neoaliturus به عنوان ناقلین این ویروس شناخته شده اند . این حشرات زمستان را به صورت حشره بالغ در پناه بوته‌های چغندری که در زمین باقی مانده ، همچنین بوته های علفهای هرز مختلف بالاخص شور ، شوره ، عنبر بو ، نان گرگ و درمنه می‌گذرانند .

ویروس به وسیله تخم زنجره و همچنین به وسیله بذر منتقل نمی‌شود .

کنترل

برای کنترل با بیماری باید سعی نمود حشرات ناقل کنترل شوند

سفیدک داخلی چغندر قند Beet downy mildew

در ایران سفیدک داخلی چغندر در سال 1349 توسط شهیدی از مناطق بجنورد و در سال 1353 توسط ابراهیمی و میناسیان از رامین اهواز و بعداً از اصفهان در روی چغندر لبوئی توسط شیرازی گزارش شده است این بیماری توسط دکتر اعتباریان در روی چغندر لبوئی و چغندر برگی در مناطق شهر ری، ورامین و گرمسار مشاهده شده است .

نشانه‌های بیماری

تمام اندامهای فوقانی بوته چغندر ممکن است به این بیماری مبتلا گردد. موقعی که کوتیلودون‌ها و گیاهچه‌ها مبتلا می‌شوند، رنگشان روشن‌تر از حالت طبیعی به نظر می‌رسد . اندامهای آلوده به طرف پایین متمایل می‌گردند و در شرایط مرطوب در زیر برگ پوشش قارچی تشکیل می‌شود . در سطح فوقانی برگها لکه‌هائی به قطر حداکثر 4 سانتیمتر و به رنگ سبز روشن‌تر از قسمتهای دیگر به وجود می‌آید و در زیر همین لکه‌هاست که کنیدیوفر و کنبدی‌های عامل بیماری به رنگ خاکستری کرکی بوجود می‌آید . در شرایط آب و هوائی خشک حاشیه برگها ممکن است به رنگ قرمز پریده در آید، در شرایط مرطوب اواخر پاییز ، پوشش قارچی روی تمام برگهای جوان و دمبرگ را می‌پوشاند . برگهای مبتلا کوچک و ضخیم‌تر از معمول و حاشیه آنها به طرف پایین بر‌می‌گردند اگر ریشه‌های چغندر برای بذرگیری در زمین باقی بماند، در بهار سال بعد علائم روی ساقه‌های گلدار بوته‌های مبتلا به بیماری ظاهر می‌گردد. رشد تمام برگها متوقف شده پیچیده و ضخیم می‌شوند . ساقه‌های گلدار کوتاه مانده و می‌پیچند ، کاسبرگها متورم می‌گردند و در شرایط مرطوب پوشش قارچی بر روی تمام قسمتهای مبتلا تشکیل می‌شود . گل آذین متراکم شده و برگها به صورت جاروی جادوگر در می‌آید .

عامل بیماری سفیدک داخلی چغندرPeronospora farinose f.Sp. betae می‌باشد.

کنیدی‌های قارچ در برابر سرما مقاومت دارند و در سرمای 12- درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت از بین نمی‌روند . عامل بیماری ممکن است به صورت اسپور یا اغلب به صورت میسلیوم در ریشه‌ها و یا در بذر زمستان گذرانی می نماید .

کنترل:

1- تناوب زراعی

2- زهکشی خوب

3- کاشت بذوری که از مناطقی که عاری از بیماری تولید شده باشد در کنترل بیماری مؤثر است

4- اگر بذور، مشکوک به بیماری باشند بذور را باید به وسیله آب 59 درجه سانتیگراد به مدت 8 دقیقه خیس کرده و پس از خشک کردن مجدداً با تیرام (Thiram ) ضد عفونی کرد.

5- سمپاشی شاخه و برگ گیاه با سموم مانکوزب یا زینب هفته‌ای یک بار باید انجام شود. سمپاشی با غلظت 3در هزار به محض دیدن اولین علائم صورت گیرد.

6- در صورتی که در سالهای قبل بیماری شدید باشد به محض اینکه اولین برگ حقیقی در گیاه ظاهر گردد، سمپاشی شروع شود سمپاشی چغندر برگی به علت خطراتی که برای انسان دارد توصیه نمی‌شود.

موزائیک چغندر Beet mosaic virus

بیماری موزائیک چغندر یکی از سه بیماری ویروسی مهم چغندر کاری ایران می‌باشد که کم و بیش انتشار دارد . بیماری علاوه بر چغندر قند ، روی چغندر علوفه ای لبوئی و برگی نیز شیوع دارد و خسارت آن روی چغندر قند بذری به مراتب بیشتر است .

نشانه های بیماری

اولین نشانه های بیماری موزائیک چغندر ، روشن شدن رگبرگهاست که متعاقباً در اواخر بهار و ماهای پائیز که هوا گرم نمی‌باشد ظاهر می شود .لکه های تغیر رنگ یافته که به طور نامنظم هستند حالت موزائیکی به برگ داده و در صورت شدت بیماری پهنک برگ چین خوردگی پیدا می‌کند . لبه برگهای جوان به طرف داخل لوله می‌شود و به طور کلی رشد بوته نیز بر اثر حمله بیماری کم شده، کوتاه و کوتوله می‌ماند .

عامل بیماری

عامل بیماری ( Beet mosaic virus ) ویروسی از گروه Potyvirus می‌باشد

ویروس موزائیک چغندر به وسیله بذر منتقل نمی‌شود ولی به وسیله تلقیح عصاره گیاه آلوده و به کمک پودر کربوراندوم و یا مالش شدید به گیاه سالم قابل انتقال است . این ویروس بسهولت توسط شته سبز هلو ( Myzus Persicae )، شته سیاه باقلا ( Aphis fabae ) و بعضی از انواع دیگر شته‌ها منتقل می‌شود .

کنترل

برای کنترل با بیماری باید سعی نمود حشرات ناقل کنترل شوند

سفیدک چغندر

این بیماری به برگهای چغندرقند Beta Vulgarist حمله می‌کند و در نتیجه وزن ریشه و میزان قند در ریشه گیاه بیمار پایین می‌آید. این بیماری در اروپا و آمریکا در درجه دوم یا سوم اهمیت قرار گرفته است، ولی در ایران به علت مساعد بودن شرایط رشد برای این قارچ ، خسارت آن خیلی زیاد و جزء بیماریهای درجه اول چغندر قند می‌باشد. این بیماری در تمام مناطقی که کشت و کار چغندرقند انجام می‌گیرد دیده می‌شود، شدت و ضعف بیماری نسبت به تغییرات درجه حرارت ، رطوبت منطقه فرق می‌کند.

عامل بیماری

عامل بیماری سفیدک چغندر قارچی از رده Ascomycetes و از راسته Erysiphales و خانواده Erysiphaceae است. طبق مطالعات و بررسیهایی که انجام گرفته عامل بیماری سفیدک سطحی چغندر قند در ایران Erysiphe polygoni DC است که Blumer آن را Synonyme با Erysiphe betae (Vanha) Weltzien می‌داند.

بیولوژی قارچ

کنیدی‌ها توسط باد و باران بر روی برگ بوته‌های جوان می‌افتد در صورت مساعد بودن شرایط پس از 3 تا 5 ساعت کنیدی تندش می‌یابد و رشته‌ای به نام Tube germinatif از آن خارج می‌شود که از راه روزنه‌های برگی یا به طریقه مکانیکی دارد نسج میزبان می‌شود. در این حال اندام رویش قارچ که شامل رشته‌های میسلیوم است در سطح میزبان ظاهر گشته و بطور پراکنده سطح برگ را می‌پوشاند، بر روی همین رشته‌های میسلیوم کنیدیوفورها و کنیدی‌های زنجیره‌ای شکل ظاهر می‌گردند. در صورت وجود شرایط مناسب بیماری تمام مزرعه را فرا می‌گیرد.

این قارچ در حرارت زیاد نمی‌تواند فعالیت داشته باشد، چنانکه در مرداد ماه پیشروی این قارچ کم بوده و در شهریور ماه که رطوبت نسبی بالا و درجه حرارت کم می‌شود از نو فعالیت می‌کند از اواسط همین ماه است که نقاط قهوه‌ای مایل به سیاه که همان پرتیس‌ها یا فرم جنسی قارچ می‌باشند ظاهر می‌گردند. به ظاهر این پرتیس‌ها عامل انتقال بیماری از سالی به سال دیگر می‌باشند. این بیماری روی میزبان‌های متعددی از خانواده‌های Leguminoseae , chenopodiaceae و گیاهان علوفه‌ای دیگر فعالیت می‌کند، روی هم رفته قارچی پلی‌فاژ می‌باشد.

علایم بیماری

از اواخر خرداد اولین علایم بیماری در سطح زیرین برگها و بعد در سطح فوقانی ظاهر می‌شود. این علائم عبارت است از ظهور پوشش سفید گردمانندی در سطح زیر برگ که در اثر زیاد شدن رطوبت هوا قارچ به سرعت رشد کرده و ازدیاد می‌یابد و سطح فوقاتی برگها و ساقه‌ها و تکمه‌های گل را می‌پوشاند، به تدریج که بیماری پیشروی می‌کند پوشش سفید گرد مانند کمیتغییر رنگ یافته و متمایل به رنگ قهوه‌ای می‌گردد.

در اثر حمله این قارچ برگها تقریبا شادابی خود را از دست داده و برگهای جوان کمی چروک‌دار و برگهای مسن‌تر به طرف پایین بوته کمی خم شده و زرد رنگ می‌شوند. معمولا بهترین درجه حرارت برای رشد قارچ 20 - 18 درجه سانتیگراد می باشد، در خرداد ماه به علت بالا رفتن درجه حرارت از شدت حمله پیشروی بیماری کاسته می‌شود، آخر فصل (از اویل شهریور ماه) به علت بالا رفتن رطوبت نسبی و مساعد شدن درجه حرارت بیماری شدت می‌یابد. تمام سطح مزرعه بطور یکنواخت مورد حمله بیماری قرار نمی‌گیرد، اگر خوب دقت شود در بعضی از خطوط شدت حمله بیماری زیاد و در برخی دیگر بوته‌های آلوده کمتر است.

ظهور قارچ را در اوایل ابتلا در سطح زیر برگها می‌توان اینطور توجیه کرد که قارچ در اوایل حمله خود نسبت به نور زیاد کمی حساس بوده و همچنین احتیاج آن به رطوبت و سایه بیشتر است. پوشش سفید سطح برگ در حقیقت اندامهای بیرونی قارچ می‌باشد که شامل رشته‌های میسیلیوم و اندامهای تولید مثل غیرجنسی و نقاط سیاه رنگ که در آخر فصل ظاهر می‌شوند اندامهای جنسی قارچ است.

خسارت بیماری

در اثر حمله بیمار سطح زیرین و فوقانی برگ از پوشش سفید گردمانندی پوشیده می‌شود. این پوشش به منزله قشر یا صفحه‌ای است که بین سطح برگ و محیط خارج قرار می‌گیرد و مانع رسیدن نور خورشید بطور کامل به سطح برگ می‌گردد. در این حال برگها به خوبی عمل فتوسنتز را انجام نداده و از قسمت بیرونی شروع به زرد شدن کرده و بعدا خشک می‌شوند.

گیاه برای ادامه حیات و رشد تکمیلی و ایجاد تعادل بین دو بخش بیرونی و درونی مجبور است برگهای جدیدی را تولید کند که خود این عمل موجب کم‌شدن رشد و تقلیل وزن ریشه‌ها می‌شود. طبیعی است که این نوع ریشه‌ها دارای قند کمتری خواهند بود. رشته‌های میسیلیوم برای تغذیه و ادامه زندگی اندامهایی به نام مکه به داخل سلولهای اپیدرم میزبان می‌فرستند و مواد غذایی مورد نیاز خود را بدست می‌آورند. همین عمل موجب تخریب و ظهور اختلالاتی در فعالیت سلولهای مزبور می‌شود.

مبارزه

بیماری سفیدک چغندر در اغلب نقاط دنیا که چغندرقند کشت و کار می‌شود از نظر اقتصادی اهمیت قابل ملاحظه‌ای نداشته و خسارت حاصله از حمله بیماری بسیار ناچیز و قابل اغماض می‌باشد، ولی در ایران به علت مساعد بودن شرایط محیطی و وجود میزبانهای متعدد توسعه یافته ، زیرا قارچ زمستان را در روی علفهای هرز مجاور در مزارع می‌گذراند و در اواخر بهار موجب آلودگی مزارع چغندرقند می‌شود برای مبارزه با این بیماری روشهای زیر قابل توصیه می‌باشند.

مبارزه زراعی

1) تمیز کردن و پاک نگاهداشتن مزارع چغندرقند از علفهای هرز

2) تمیز کردن اطراف مزارع چغندرقند از علفهای هرز

3) پس از برداشت محصول مزرعه را از بقایای چغندر قند پاک کرد.

4) بذری که برای کاشت چغندرقند استفاده می‌شود باید حتی‌الامکان عاری از بذور علفهای هرز باشد

5) تهیه ارقام مقاوم به سفیدک

مبارزه شیمیایی

در مورد مبارزه شیمیایی با این بیماری آزمایشهای متعددی در اطراف کرج انجام گرفته و زمان مبارزه با این بیماری به محض ظهور پوشش سفید گردمانندی در روی برگها می‌باشد و سمومی را که می‌توان توصیه کرد عبارتند از:

1) گل گوگرد به میزان 20-25 گیلوگرم در هکتار گردپاشی شود.

2) کاراتان 1 گرم در لیتر و معمولا 600 تا 800 لیتر در هکتار کافی به نظر می‌رسد.

3) سولفورن به نسبت 1 کیلوگرم در 100 - 75 لیتر آب مصرف می‌شود.

ریزومانیای چغندر

ریزومانیا یکی از مخرب‌ترین و پرخسارت‌ترین بیماریهای مهم چغندرقند می‌باشد که در مناطـق مختلف کشور بویژه مناطق مغان ، اصفهان و خراسان شروع و شیوع کرده و گزارشــاتی نیز مبنی بر صحت وجود این بیماری قید شده است. بیماری ریزومانیای چغندرقند که به خـــاطر علامت بیماری در دو طرف ریشه اصلی به دیوانگـــــــی ریشه موسوم است، به جهت کوتوله شدن ریشـه و ادامه رشد ریشه در قسمت سطحی خاک محصول برداشتی خیلی کم می‌شود و شدیدا عملــکرد شکـر در هکتار کاهش می‌یابد و عدم رعایت اصول کنترلــــی و کاهش بیماری عمــلا کشت چغندر قند را در کشور به مخاطره خواهد انداخت.

علائم بیماری و تشخیص مزرعه‌ای

در مزارع آلوده در تابستان معمولا لکه‌های سفید و زردی در اطراف رگبرگها بوجود می‌آید که از علائم اولیه بیماری می‌باشد. برگها ممکن است چروکیــــده و پژمرده شوند و بدون سبزینه باشند، بعضی وقتها برگهای کوچکتر در قسمت طـوقه جوانه زده و تکثیر یابند. زردی عمومی معمولا در برگها اتفاق می‌افتد و به جهت اینکه ریشه‌های آلوده از لحاظ آب و جذب مواد غـــــذایی در کمبود هستند، نشانه‌های معمول برگی ، شبیه به استرس آبی یا کمبود نیتروژن هستند.

در ســطح پیشرفته بیماری ، علائم بیماری شامل کوتوله شدن ریشه گیاه و انشعاب بیش از حد ریشــه‌های جانبی مرده و پوسیده در اطراف ریشه اصلی است که به آن ظاهری ریش‌دار می‌دهد. با آلودگــی‌های بعدی ریشه‌های ذخیره‌ای گیاه اغلب پوسیده می‌شوند و در زیر سطح خاک بهم فشــرده می‌گردند و غده شکل لیوان را به خود می‌گیرد و حلقه‌های آوندی نیز ضمن چوبی شدن ظاهــری تیره رنگ به خود می‌گیرد.

بعضی اوقات رگبرگـــها کمی زرد رنگ شده و حالت ایستاده پیدا می‌کنند، حالت بد شکلی در برگها نیز مشاهده شده و منجر به رشد غیر عادی بافت طوقه گیاه می‌شود. امکان سستی و پژمردگی بدون تغییر رنگ در برگهای گیاه در مراحل بعدی وجود دارد و در برخی از موارد بندرت علائم زردی رگبرگی مشخص همراه با لکه‌های نکروتیک نیز قابل مشاهده است. این علائم حتی در صورت نادر بودن از مشخصات بارز بیماری هستند.

تشخیص آزمایشگاهی

تشخیص درست بیماری در صورت عدم تشخیص مزرعه‌ای و مشکوک بودن ، بوسیله تست سرولوژیک آزمایشگاهی ELISA انجام می‌گیرد. اپیدمی بیماری این ویروس بوسیله قارچ پلی میکسا بتائه منتقل می‌شود. این قــارچ در بافت زنده میزبان قادر به تولید مثل است. قارچ مذکور خاکـــزی بوده و حـامل ویروس عامل بیماری است. از میزبانهای دیگر قارچ مذکـور اعضای خانواده اسفناجیان و خانواده تاج خروس به صورت محدود است و ویروس مذکور از طریق مکانیکی به گونه‌های میزبان منتقل می‌شود.

شرایط مطلوب جهت بروز و توسعه بیماری

از شرایط مطلوب بیماری درجه حرارت بیش از20 درجه سانتیگراد خاک برای مدت طـولانی ، رطوبت بالای خاک حاصل از بارندگی‌های مداوم ، بدی بافت خاک ، آبیاری فـشرده ، خاک‌های ضعیف فاقد مواد آلی ، زهکشی ضعیف و بی‌تفاوت بودن خاک نسبت به خاصیت قلیایی ضعیف است. پیشرفت و توسعه این بیماری بستگی به بیولوژی قــارچ ناقل دارد و در کل شدت بیماری در اثر زیادی آب چه از طریق باران و چه از طریق آبیاری باشد بیشتر می‌شود.

کنترل بیماری

اسپورهای استراحتی پلی میکسا بتائه می‌توانند در خاک‌های آلوده برای مدت 10 سال به زندگی ادامه دهند،‌ بنابراین به محض ورود ویروس به اراضی کشاورزی جلوگیری از آلودگــــــی از طریق روشهای زراعی یا شیمیایی تقریبا غیر ممکن است. به هر صورت از اقدامـات اساسی زیر جهت کنترل و کاهش بیماری با رعایت اصولی و صحیح می‌توان تا حد ریشه کن کردن بیماری و فراتر از کنترل ، گام برداشت و بهره جست و تا حد امــــــکان مانع از گسترش آلودگی به مزارع سالم گردید.

1) عدم کشت چغندر قند در مناطق آلوده حداقل تا 5 سال (پرهیز از تناوب تکراری)

2) استفاده از ارقام مقاوم و متحمل به بیماری مذکور

3) عدم انتقال خاک و چغندرهای آلوده به مزارع سالم

4) کشت زود هنگام (خنکی خاک هنوز موجود باشد)

5) مدیریت صحیح آبیاری اوایل فصل زراعی

6) اعمال مدیریت صحیح در کود دهی و استرس آبی

7) کنترل هرزآب مزارع

8) بهبود زهکشی مزارع با انجام شخم عمیق و زیر شکنی لایه‌های سخت

9) جلوگیری از کوبیدگی و فرسایش خاک

10) رعایت بهداشت کنترل آلودگی در استفاده از ادوات کشاورزی

11) رعایت قرنطینه بذور وارداتی و رعایت کنترل ایزولاسیون مزارع آلوده

12) کنترل جابجایی گله‌های گاو و گوسفند در بین مزارع آلوده به مزارع سال

داروی بیماری

داروی بیماری ویروسی ریزومانیا چغندرقند در ایران تولید شد. آنتی بادی پلی‌کلونال برای مبارزه با بیماری ویروسی ریزومانیای چغندر قند که در سالهای گذشته به کشور وارد می‌شد، برای اولین بار در ایران تولید شد. با انجام طرحی با عنوان بررسی برخی خصوصیات فیزیوشیمیایی و بیولوژیکی ویروس زردی نیکروتیک رگبرگ چغندرقند (عامل بیماری ریزومانیا) و تهیه آنتی سرم علیه ویروس مذکور که به مدت 4 سال بطول انجامید این آنتی بادی ساخته شد.

در زمینه موارد کاربرد این آنتی بادی می‌توان گفت این آنتی بادی جهت آزمون سرولوژیکی الایزا برای تعیین شدت آلودگی بوته‌ها به بیماری ریزومانیا ، در کارخانجات تولید قند به منظور تشخیص بیماری ، در موسسات تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی به منظور تشخیص بوته‌ها یا والدهای عاری از ویروس و در نهایت برای به‌نژادی و انتخاب ارقام مقاوم بکار می‌رود. درباره مراحل انجام کار پس از تکثیر ویروس در گیاه با استفاده از سانتریوفوژ و خالص سازی آن در بخش ویروس شناسی گیاهی ، ویروس بدست آمده به خرگوش تزریق شد و سپس از خون خرگوش این آنتی بادی تهیه شد.

عامل ایجاد کننده و نشانه‏های بیماری

نماتد های ایجاد کننده بیماری سه گونه از جنس Meloidogyne هستند که شامل گونه های M.Javanica ، M.incognata و M.arenaria می‏باشند. برگ درختان مبتلا به نماتد به تدریج از سبز به زردی می‏گراید، رشد کلی درخت کاهش می‏یابد و حالت کوتولگی خفیفی به درخت دست داده و گاهی سبب خشکیدگی سرشاخه می‏شود. مهمترین نشانه های ویژه این نماتد پدیدار شدن گال و برجستگی های ریز روی ریشه های مویی درختان پسته است که درون آین گال ها نماتد ماده وجود دارد.

مبارزه

1) رعایت نکات بهداشتی به منظور جلوگیری از پیدایش انگل و انتقال آن به مناطق دیگر و استفاده از پایه های متحمل

2) مبارزه بیولوژیک با استفاده از باکتری ها و قارچ های مفید

3) استفاده از نماتد کشهایی نظیر گرانول تراکورپ به میزان 25 گرم بر متر مربع و نماگون به میزان 5 گرم بر متر مربع در دو نوبت به فاصله 30 روز

4) استفاده از ترکیبات بیولوژیک resist و elternema

بررسي كنترل بيولو‍ژيك نماتد مولد گره ريشه Meloidogyne javanica توسط Trichoderma viride

كنترل بيولوژيك نماتد مولد گره ريشه گونه Meloidogyne javanica ، به وسيله قارچ Trichoderma viride طي چندين آزمايش گلخانه اي بررسي شد. نتايج نشان مي دهد كه غلظت هاي مختلف اين قارچ مي تواند نسبت به شاهد، علاوه بر كاهش ميزان بيماري، ميزان توليد توده تخم به ازاي هر گياه و متوسط تعداد تخم داخل هر توده تخم را به طور معني داري (در سطح 5% ) كاهش دهند. از نظر ميزان بيماري بين غلظت هاي مختلف قارچ، تا غلظت 107 اسپور در ميلي ليتر اختلاف معني دار وجود داشت. ولي از نظر تعداد توده تخم روي ريشه هر گياه، غلظتهاي 103 و 104 اسپور در ميلي ليتر نسبت به شاهد، اختلاف معني دار نبود و غلظتهاي 107 و 108 نيز، روند كاهش بدون اختلاف معني دار بود. از نظر ميزان تخم در داخل هر توده تخم نيز، بين غلظتهاي بيش از 102 اسپور در ميلي ليتر قارچ اختلاف معني دار وجود نداشت. نتايج اين تحقيق همچنين نشان مي دهد كه قارچ T. viride مي تواند پس از حمله نماتد به گياه نيز ميزان بيماري (متوسط اندازه گال) و متوسط تعداد توده تخم به ازاي هر گياه را كاهش دهد. ولي از نظر متوسط تعداد تخم داخل هر توده تخم، بين تيمار و شاهد فقط در مرحله توليد سلول هاي غول آسا (4 روز پس از نفوذ نماتد به گياه) اختلاف معني دار بود و در مرحله ظهور بالغ هاي جوان (15 روز پس از نفوذ نماتد به گياه ) اختلاف معني دار نبود. اين قارچ همچنين موجب كاهش در ميزان تفريخ تخم نماتد گرديد. در حالي كه حداكثر ميزان تفريخ تخم نماتد در شاهد با اختلاف معني داري نسبت به روزهاي قبل، در روز سوم بود، در گياهان تيمار در روز ششم بوده و تا روز نهم نيز بدون تغيير معني دار بود ( در سطح 5% ). كاهش ميزان تفريخ تخم نماتد در تيمار با قارچ نسبت به شاهد حدود 20 درصد بود.

لکه قهوه ای کاهو

این بیماری که خسارت اصلی آن در مناطق مرطوب بیشتر است در نقاط مختلف کشت کاهو در ایران مخصوصا در خوزستان همه ساله خسارت زیادی چه در مزرعه و چه در موقع حمل محصول به آن وارد می‌آورد. این بیماری از مدتها پیش در ایران وجود داشته، در بهار 1343 و زمستان 1342 در کاهوهای شمال ایران به شدت شایع شد و خسارت آن را نصف تا ثلث محصول تخمین زدند.در اسفند 41 و بهار 42 بطوری که این بیماری در مزارع کردکوی شایع بود که زارعین به علت شیوع بیماری از برداشت محصول خودداری کردند. در نقاط دیگری مثل گرگان ، مازندران ، گیلان تا آستارا بیماری گزارش داده‌اند. در جنوب ایران در برازجان و خوزستان که مرکز کشت کاهو زودرس می‌باشد نیز بیماری خسارت زیادی وارد می‌آورد.

علائم بیماری

در روی برگهای کاهو لکه‌های کوچکی در ابتدا به رنگ سبز کم‌رنگ بوده و به تدریج تغییر رنگ یاخته و به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید. این لکه‌ها غالبا مدور بوده و در وسط آنها نسج گیاه خشک و نکروز شده و در بعضی از نمونه‌ها این لکه‌ها به صورت دوایر متحدالمرکزی درمی‌آیند. عموما لکه‌ها دارای هاله‌ای شفاف در اطراف خود می‌باشند در شرایطی که رطوبت محیط زیاد باشد و در مدتی که شدت بیماری زیاد باشد لکه‌ها به یکدیگر متصل شده و تمام سطح برگ را فرا می‌گیرد بطوری که کاهو ارزش بازاری خود را از دست می‌دهد و طعم و مزه‌اش نیز تغییر می‌کند. بیماری معمولا از نوک برگها به طرف پایین و از برگهای خارجی و حسن به برگهای مرکزی پیشروی می‌کند.

مشخصات قارچ عامل بیماری

فرم غیر جنسی قارچ عامل بیماری لکه قهوه‌ای کاهو از تیره Dematiaceae و ژانر Stemphylium می‌باشد. کنیدیفرها به رنگ قهوه‌ای دارای دیواره عرضی می‌باشد. در روی کنیدیفرها کنیدهایی به رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه تشکیل می‌شود. شکل کنیدی‌ها بیضی یا چهار گوش و یا مستطیل بوده ولی عموما دارای شکل غیرمنظم می‌باشند. این کنیدی‌ها دارای دیواره‌های عرضی و طولی بوده و اغلب طح خاری آنها دارای خارهای ریزی می‌باشند. فرم جنسی این قارچ از تیره pleosporaceae است. این فرم قارچ در داخل برگهای مرده و پوسیده بوجود می‌آید. در محیط آزمایشگاه نیز توانسته‌اند این حالت از قارچ را ایجاد نمایند.

بیولوژی قارچ S.botyosum

این قارچ هم به صورت پارازیت و هم به صورت ساپروفیت در روی قسمتهای مختلف گیاهان زندگی می‌کند. تظاهرات زندگی آن در ابتدای فعالیت به صورت لکه‌های رنگ پریده و سپس به صورت لکه‌های قهوه‌ای مدور در سطح برگ کاهو که یکی از میزبانهای آن می‌باشد دیده می‌شود. در سطح این لکه‌ها کنیدیفرو در انتهای آن کنیدی در اثر طویل شدن جدار خارجی کنیدیفر بوجود می‌آید. بدین ترتیب که موقع جوانه زدن اسپور جدارهای داخلی از خارجی جدا شده و باعث رشد کنیدی می‌شود.کنیدی‌ها به علت سبکی توسط باد ، آب و یا عوامل دیگر به آسانی منتشر می‌شود و بیماری از بوته‌ای به بوته دیگر و از مزرعه‌ای مزرعه دیگر منتقل می‌گردد. اسپورهایی که در محل مناسب قرار گیرند تندش پیدا کرده و از راه روزنه‌ها وارد گیاه میزبان خود می‌شوند و وجود خراش و یا زخمها برای آلودگی لزومی ندارد. میسلیوم حاصله از تندش کنیدی در پارانشیم برگ گسترش یافته ولی معمولا حدود رشد آن در روی برگ زنده محدود نمی‌شود. در این تماما برگ خشکیده و قارچ فاصله بین سلولها و داخل سلولها را پر می‌کند. از هر اسپور پس از جوانه زدن 1 تا 2 لوله تندش خارج شده و با ایجاد رشته‌های میسلیوس وارد روزنه و پارانشیم برگ می‌شود، دوره کمون بیماری فقط یک تا دو روز می‌باشد.وقتی رشد قارچ کامل شد تولید کنیدیفر و کنیدی می‌کند که هر دو به رنگ قهوه‌ای می‌باشند، این اندامها از سطح برگ خارج شده و با انتشار خود بیماری را در مزارع و اطراف منتشر می‌کند. مرحله ساپروفیتی از موقعی شروع می‌شود که برگهای مبتلا به سطح زمین می‌افتند. در اثر وجود رطوبت کافی قارچ رشد خود دو مرتبه شروع نموده و ایجاد پریتس می‌نماید که این پریتس‌ها حاوی آسک و آسکوسپورهایی هستند که فصول نامساعد را می‌گذرانند و بیماری را از سال به سال دیگر منتقل می‌کنند. پرتیس‌های این قارچ پس از 2 تا 3 هفته از کشت در محیط غذایی (P.D.A) محیط کشت سیب زمینی بوجود می‌آیند که در داخل آنها آسک‌ها و آسکوسپورها به خوبی قابل تشخیص می‌باشند.

مبارزه

بهترین راه مبارزه مصدوم نمودن بقایای گیاهان سال قبل است، چون در روی این اندامهای بیمار است که قارچ زمستان را به سر برده و با ایجاد پریتس بیماری را برای سال بعد نگه می‌دارد. این مورد بهترین راه شخم عمیق است. کنترل آبیاری نیز در کم کردن بیماری موثر است. چون این بیماری در مناطق مرطوب سرعت در مزرعه منتشر می‌شود باید بلافاصله پس از مشاهده اولین آ ثار بیماری کاهوها را با سمومی مثل زینب یا لوف‌اکول به نسبت 1.5 تا 2 در هزار هر 15 روز یک بار سمپاشی نمود بطوری که آخرین سمپاشی 20 روز قبل از برداشت محصول انجام پذیرد.

بيماری سفيدك پودری انبه

بيماری سفيدك پودری انبه يكي از عوامل مهم و موثر در ريزش گل و ميوه های جوان انبه است.

پرستو نيكبخت – كارشناس موسسه تحقيقات خرما و ميوه های گرمسيري كشور در مقدمه مقاله خود با عنوان سفيدك پودری انبه از انبه به دليل كيفيت بسيار عالي ميوه آن به سلطان ميوه ها ياد كرده است.در ايران استانهاي هرمزگان و سيستان و بلوچستان از مناطق عمده كشت و توليد انبه به شمار مي روند و سطح زيركشتي بالغ بر 1800 هكتار دارند.از مهم ترين مشكلات انبه كاران جنوب كشور

I'm from West Azerbaijan. Researcher plant technology and new methods of plant nutrition (crops, horticulture, which in 1375 began to research I have in these areas) years and in 1377 the first non-chemical production of organic minerals and organic groups into and solid solution for use in agricultural applications entered the market. And honor the presence of foreign markets and the marriage contract Marriage will be ready to transfer in both technical and techno diamond monopoly And ready for signing contracts on demand of the products And now a single institution has a strong research team in the field study and laboratory test and also inside the country and abroad Our global message of world peace and happiness green message / without even a hungry